دولت مسكو اول ژانويه 1925 و درست سه سال پس از اعلام تبديل نام روسيه شوروي به اتحاد جماهير شوروي، مرو و بخارا و دیگر مناطق شمال شرقي خراسان را كه مهد ادبيات فارسي و تمدن ايراني بودند، جدا كرد و تاجيك‌ها (پارسي زبانان) را به نام منطقه خود مختار بدخشان از مرزهاي ايران دور ساخت ،تا به انديشه يكپارچه شدن با ايران و افغانستان و احياء «ايران زمين» پایان دهد. با همين سیاست، دولت مسكو در همان دهه مناطقي از قفقاز جنوبي (آران) را كه پیشتر بنا بر قراردادهاي گلستان و تركمنچاي از ايران جدا ساخته بود، «جمهوري آذربايجان» ناميد.
تجزیه سرزمین های شمالی ایران توسط روسیه گرچه روزي بر اقتدار اين شرقي ترين پايتخت اروپايي افزود، اما در كمتر از يك قرن به بزرگترين مشكل او تبديل شد. عضویت و همپیمانی این سرزمینهای تازه استقلال یافته با غرب و بخصوص در پیمان ناتو ،از جمله معضلات امروز سیاست خارجی روسیه بعنوان وارث حکومت شوروی ،می باشد، پيش بيني مي شود منطقه جغرافيايي شوروي سابق در آينده اي نزديك به يك كانون بحران در جهان تبديل شود. همانگونه كه مشاهده شده نمونه اي از اين بحران زودتر از نقاط ديگر، در گرجستان، اوكراين و قرقيزستان خودنمايي آغاز كرده است. سیاستهای ضد ایرانی شوروی، همچنين در جمهوري تركمنستان نيز به جد پي گيري شد به گونه اي كه نام شهر اشك آباد (برگرفته از شاهان اشكاني) صرفا بر اي نفي هويت ايراني به عشق آباد تغيير داده شد .
اين جمهوريها كه قبلا جز نام بر روي كاغد، اختياري نداشتند پس از تضعيف دولت مسكو (در اواخر حکومت گورباچف) اعلام استقلال كردند و پس از انحلال اتحاد جماهير شوروي به صورت دستوري و نه رفراندم عمومي مستقل شدند .
گفتني است پس از انقلاب سال 1357 خورشيدي، دولت موقت (بازرگان) مواردي از قرارداد 1921 تهران و مسکو را به طور يکجانبه لغو کرد؛ انتظار مي رفت جمهوری اسلامی اگر آنگونه که اوایل ادعا داشت یک حکومت ملی و در پی منافع ملی است!!، پس از انقلاب قرارداد هاي ترکمان چاي و گلستان را هم به همان صورت ،به حالت تعلیق درآورد که نکرد! علت آن لغو و اين سکوت بايد بعدا روشن شود.
البته پس از فروپاشي شوروي در سال 1991 هم اقدامي از سوي تهران در آن زمينه صورت نگرفت، زيرا يک طرف قرارداد ترکمنچاي ( امپراتوري روسيه و جانشين آن اتحاد جماهير شوروي ) ديگر از لحاظ سياسي وجود نداشت (تجزيه شده بود) که اعتبار قرارداد باقي باشد
منبع سایت تابناک با پاره ای ویرایشها و اصلاحات مورد نظر وبلاگ نویس
با درود بر برادر عزیز همایون:
پاسخحذفبسیار زیبا نوشته اید .وبلاگ پر باری دارید . برایتان آرزوی موفقیت می کنم
homayun jan farzande pake iranzamin be ma neshan dadi ke azarabadegane ma shole atashkade mihan ra hamware roushan negah khahad dasht.
پاسخحذفهمشهری عزیز
پاسخحذفاورگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر
دوغما ائللریمیز قارانلیقدادیر